انرژیکس (EnergX) - انتخاب مواد و متریال مناسب برای تیوب‌ها و غلاف‌های ترموکوپل و سنسورهای دمای RTD از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر دوام، دقت و پایداری این تجهیزات در محیط‌های صنعتی است. در میان انواع فلزات مقاوم به حرارت و خوردگی، آلیاژهای مختلف فولاد زنگ‌نزن یا ضدزنگ (استنلس استیل)، که به اختصار SS گفته می‌شود، بیشترین کاربرد را دارند.

در این مقاله، متداول‌ترین گریدهای استنلس استیل (Stainless Steel Grade) مورد استفاده در صنعت ابزاردقیق دما را بررسی می‌کنیم.

---

1. استنلس استیل 304 (SS304)

ویژگی‌ها:

• ترکیب شیمیایی: حدود 18% کروم و 8% نیکل
• مقاومت به خوردگی: خوب در برابر اتمسفرهای عادی، اسیدهای ضعیف، مواد غذایی و بسیاری از مواد شیمیایی ملایم
• مقرون‌به‌صرفه‌ترین نوع استیل نگیر
• دمای کاری: تا حدود 870C به‌صورت متناوب، یا 925C در حالت پیوسته
• محدودیت‌ها: مقاومت نسبتاً پایین در برابر کلراید و محیط‌های بسیار خورنده

کاربرد:

• مناسب برای کاربردهای عمومی، صنایع غذایی، دارویی و تجهیزات فرآیندی با دمای متوسط

---

2. استنلس استیل 316 (SS316)

ویژگی‌ها:

• مقاوم در برابر زنگ‌زدگی ناشی از نمک یا آب شور
• ترکیب شیمیایی: شامل 16% کروم، 10% نیکل و 2% مولیبدن
• مقاومت به خوردگی: بسیار بهتر از SS304، به‌ویژه در محیط‌های حاوی کلراید (مانند آب دریا، مواد شیمیایی، اسیدها)
• دمای کاری: مشابه SS304، اما با پایداری بهتر در برابر خوردگی بین‌دانه‌ای
• قیمت: گران‌تر از SS304، اما با عملکرد بهتر در شرایط سخت‌تر

کاربردها:

• انتخابی مناسب برای محیط‌های دریایی و صنایع شیمیایی

---

3. استنلس استیل 316L (SS316L)

L مخفف Low Carbon (کربن پایین)

ویژگی‌ها:

• مقاومت بیشتر در برابر خوردگی بین‌دانه‌ای (Intergranular Corrosion) به‌ویژه بعد از جوشکاری
• دمای کاری: مشابه 316

کاربردها:

• ساخت غلاف‌هایی که نیاز به جوشکاری دارند
• محیط‌های فوق خورنده یا فرایندهایی که پاکیزگی سطح اهمیت بالایی دارد (مثلاً صنایع دارویی)

---

4. استنلس استیل 310 (SS310)

ویژگی‌ها:

• ترکیب شیمیایی: 25% کروم، 20% نیکل
• مقاومت عالی در برابر حرارت بالا و اکسیداسیون
• دمای کاری: تا حدود 1100C به‌صورت مداوم
• محدودیت: مقاومت به خوردگی پایین‌تر نسبت به SS316

کاربردها:

• کوره‌ها، صنایع پتروشیمی، فولاد و فرآیندهایی با دمای بسیار بالا
• سنسورهای دمایی که در مناطق داغ نصب می‌شوند

---

5. استنلس استیل 446 (SS446)

ویژگی‌ها:

• نوع فریتی با درصد کروم بسیار بالا (تا 27%)
• بسیار مقاوم به اکسیداسیون و خوردگی سولفیدی در دمای بالا
• مناسب برای محیط‌هایی که حاوی گوگرد یا گازهای خورنده هستند
• دمای کاری: تا حدود 1100 تا 1150C
• نکته: چون فریتی است، خاصیت مغناطیسی دارد

کاربردها:

• صنایع سیمان، کوره‌های احتراقی، محیط‌های سولفیدی

---

مقایسه کلی

• برای کاربردهای عمومی: SS304
• برای محیط‌های خورنده: SS316 / SS316L
• برای دمای بالا: SS310
• برای دمای بالا + محیط سولفیدی: SS446

---

عوامل مهم در انتخاب متریال غلاف

• نوع سیال فرایندی (خورنده؟ با کلراید؟ گاز یا مایع؟)
• دمای عملیاتی پیوسته یا متناوب
• وجود لرزش یا ضربه
• نیاز به جوشکاری یا شکل‌دهی
• هزینه نهایی و بودجه پروژه

---

پرسش‌های پرتکرار

آیا SS304 برای محیط‌های شیمیایی مناسب است؟

تا حدی بله، اما در محیط‌های حاوی کلراید یا اسیدهای قوی بهتر است از SS316 یا SS316L استفاده شود.

چه تفاوتی بین SS316 و SS316L وجود دارد؟

فولاد زنگ‌نزن 316L کربن کمتری دارد و مقاومت بیشتری در برابر خوردگی پس از جوشکاری دارد.

اگر دمای فرایند بالاتر از 1000 درجه باشد، کدام آلیاژ مناسب‌تر است؟

فولاد زنگ‌نزن SS310 یا SS446 بسته به نوع خوردگی و شرایط محیطی انتخاب می‌شود.

کدام استیل مغناطیسی است؟

فولاد ضدزنگ SS446 (فریتی) خاصیت مغناطیسی دارد، در حالی که 304، 316 و 310 غیرمغناطیسی‌اند (نگیر).

آیا امکان جوشکاری همه این آلیاژها وجود دارد؟

بله، اما SS316L عملکرد بهتری در برابر ترک‌خوردگی پس از جوش دارد. SS446 جوشکاری دشوارتری دارد.