راهنمای کامل انتخاب بین دو سنسور پرکاربرد دما در صنعت

انرژیکس (EnergX) - سنسورهای مقاومتی Pt100 و Pt1000 هر دو از پرکاربردترین ابزارهای اندازه‌گیری دما هستند، اما در کاربرد و انتخاب، تفاوت‌های مهمی دارند. اگر نمی‌دانید کدام‌یک برای پروژه یا دستگاه شما مناسب‌تر است، این مقاله به صورت شفاف و گام‌به‌گام به شما کمک می‌کند تصمیم درست بگیرید.

تفاوت بنیادی: Pt100 یا Pt1000 چیست؟

• هر دو سنسور بر اساس تغییر مقاومت فلز پلاتین نسبت به دما عمل می‌کنند.
• تفاوت اصلی در مقدار مقاومت آن‌ها در دمای صفر درجه سانتی‌گراد است:
• Pt100 در صفر درجه = 100 اهم
• Pt1000 در صفر درجه = 1000 اهم
• هرچه مقدار مقاومت پایه بالاتر باشد، حساسیت و سیگنال خروجی بزرگ‌تری حاصل می‌شود.

مزایا و معایب سنسور Pt100

مزایا

• استاندارد صنعتی شناخته‌شده در ایران و جهان
• دقت بالا، تکرارپذیری مناسب
• مناسب برای اندازه‌گیری در گستره‌ی وسیع دمایی (تا حدود ۶۰۰ درجه سانتی‌گراد)
• تنوع زیاد در مدل‌ها، برندها، ترموول‌ها و اتصالات موجود در بازار

معایب

• در کابل‌کشی‌های طولانی، مقاومت سیم اثر منفی دارد (مخصوصاً در مدل دو سیمه)
• به دلیل مقاومت پایین، نویزهای الکتریکی بیشتر روی آن اثر می‌گذارند
• نیاز بیشتر به مدار جبران‌کننده (خصوصاً در مدل‌های ارزان‌قیمت)

مزایا و معایب سنسور Pt1000

مزایا

• مقاومت پایه بالا: نویزپذیری کمتر
• قابلیت کارکرد بدون نیاز به کابل خاص یا مدار جبران دقیق
• مناسب برای محیط‌های با نویز بالا، کابل‌کشی طولانی یا مدارهای ساده
• مصرف توان کمتر در مدارهای دیجیتال یا باتری‌محور

معایب

• دقت کلی کمتر نسبت به Pt100 (به‌خصوص در تغییرات کوچک دما)
• کاربرد محدودتر در صنایع سنگین یا دمای بالا
• انتخاب‌های محدودتر در بازار ایران و قیمت نسبتاً بالاتر
• در برخی برندها، پایداری در طول زمان کمتر است

---

کدام بهتر است؟ بررسی تطبیقی برای کاربردهای مختلف

اگر دقت اولویت شماست: Pt100 بهتر است

• در آزمایشگاه‌ها، صنایع غذایی، کنترل فرآیند دقیق یا کالیبراسیون، سنسور Pt100 انتخاب غالب است.
• استفاده از سیم‌بندی سه یا چهار سیمه باعث افزایش دقت می‌شود.

اگر سیم‌کشی طولانی دارید: Pt1000 مناسب‌تر است

• در پروژه‌هایی با فاصله زیاد بین سنسور و کنترلر (مثلاً در ساختمان‌سازی یا BMS)، مقاومت بالای Pt1000 باعث کاهش اثر طول کابل می‌شود.

اگر فضای نویزی دارید: Pt1000 انتخاب مناسب‌تری است

• در تابلوهای برق، موتورخانه، یا محیط‌های صنعتی با امواج مغناطیسی زیاد، Pt1000 به دلیل خروجی قوی‌تر، پایدارتر عمل می‌کند.

اگر دماهای بسیار بالا دارید (مثلاً تا 600 درجه): فقط Pt100 انتخاب منطقی است

• سنسور Pt100 نسبت به Pt1000 در دماهای بالا پایدارتر و دقیق‌تر باقی می‌ماند.
• مدل‌های دارای غلاف Inconel یا سرامیکی، تحمل دمای بالا را افزایش می‌دهند.

---

نکات مهم قبل از خرید آنلاین Pt100 یا Pt1000

نوع سیم‌کشی موردنیاز را مشخص کنید:

• برای دقت بالا: سه یا چهار سیمه
• برای سادگی و کاهش هزینه: دو سیمه در Pt1000 قابل قبول است

نوع غلاف و کاربرد عملیاتی را بشناسید:

• برای آب، روغن، هوا: غلاف استیل 304 کافی است
• برای خورندگی بالا: غلاف استیل 316 یا Inconel انتخاب شود
• برای دماهای بالا: غلاف سرامیکی یا Inconel ضروری است

وجود ترانسمیتر داخلی را بررسی کنید:

• اگر کنترلر از سنسور فاصله دارد یا محیط پر نویز است، سنسور دارای خروجی 4–20mA یا HART توصیه می‌شود.

از برند مطمئن و فروشنده معتبر خرید کنید:

• برندهای ایرانی معتبر مانند انرژیکس
• برندهای خارجی مانند JUMO یا WIKA
• از فروشنده بخواهید دیتاشیت، گواهی کالیبراسیون و مشخصات فنی ارائه کند. گواهی کالیبراسیون هزینه اضافه دارد.

---

پرسش‌های پرتکرار

چرا برخی سنسورها Pt100 و برخی Pt1000 هستند؟

برای تنظیم دقیق بین دقت، طول کابل، محیط نویزی و قیمت، در پروژه‌های مختلف، یکی از دو مدل مناسب‌تر خواهد بود.

کدام برای ساختمان یا BMS بهتر است؟

Pt1000؛ زیرا کابل‌کشی طولانی و ساده‌سازی مدارات برای شما مهم است.

در پروژه‌های دقیق صنعتی از کدام استفاده کنیم؟

Pt100 سه یا چهار سیمه با ترموول مناسب بهترین گزینه است.

آیا می‌توان Pt1000 را به‌جای Pt100 استفاده کرد؟

نه همیشه؛ مدار خواندن باید با نوع سنسور تطابق داشته باشد. در غیر این‌صورت قرائت دما نادرست خواهد بود.

---

جمع‌بندی: کدام سنسور را انتخاب کنیم؟

• اگر به دنبال دقت بالا، عملکرد صنعتی و پایداری بلندمدت هستید، Pt100 بهترین گزینه است.
• اگر پروژه‌ی شما ساده، با سیم‌کشی بلند یا محیط نویزی است و دقت نسبی کافی‌ست، Pt1000 گزینه‌ی هوشمندانه‌تری است.
• انتخاب نهایی به نوع کاربرد، شرایط نصب، نیاز به دقت و بودجه شما بستگی دارد.
• پیش از خرید آنلاین، حتماً با تأمین‌کننده‌ای مشورت کنید که مشاوره فنی، مشخصات کامل و پشتیبانی واقعی ارائه می‌دهد.